ژنوواروم وضعیتی است که به آن پای پرانتزی نیز گفته میشود. پای پرانتزی وضعیتی است که در آن پاهای فرد خمیده به نظر می‌رسد؛ به این معنا که حتی زمانی که مچ پاها در کنار یکدیگر قرار دارند، باز هم زانوها از هم فاصله دارند.
ژنوواروم میتواند نشان دهنده بیماری زمینه‌ای جدی‌تری مانند راشیتیسم باشد و همچنین میتواند منجر به بروز علائم دردناک آرتروز در زانو یا لگن شود. درمان این بیماری گاهی اوقات شامل انجام عمل جراحی یا گچ گرفتن برای اصلاح ناهنجاری‌های استخوانی است؛ با این حال گزینه دیگری نیز برای آن وجود دارد: فیزیوتراپی
تشخیص وضعیت پای پرانتزی بسیار آسان است – هنگامی که یک فرد صاف می‌ایستد، زانوها در تماس با یکدیگر قرار نمی‌گیرند. با این حال باز هم بهتر است برای اطمینان از ارزیابی خود به دکتر ستاره روحانی متخصص طب فیزیکی در اصفهان مراجعه کنید و گزینه‌های درمانی موجود برای این وضعیت را بررسی کنید.
علائم پای پرانتزی چیست؟
تغییر شکل در اطراف زانو که ژنوواروم یا ژنووالگوم نامیده میشود، بیشتر در کودکان دیده میشود. علت این وضعیت میتواند فیزیولوژیکی یا پاتولوژیک باشد. نوزادان تازه متولد شده دچار ژنوواروم فیزیولوژیکی هستند که بیشترین میزان آن در سن یک سالگی دیده میشود و سپس با رشد کودک، اندام‌های تحتانی صاف می‌شوند. سپس در سنین ۳ تا ۴ سالگی، وضعیت به سمت والگوس تغییر می‌کند و سپس در سن ۷ سالگی به زاویه طبیعی ۷ تا ۱۰ درجه می‌رسد.
معمولاً پای پرانتزی، بچه‌های کم سن را آزار نمی‌دهد؛ زیرا این بیماری باعث درد یا ناراحتی نمی‌شود. ممکن است والدین نگران ظاهر پاهای فرزند خود یا الگوی راه رفتن ناخوشایند آنها باشند؛ اما پاهای پرانتزی توانایی سینه خیز رفتن، راه رفتن یا دویدن کودک را تحت تاثیر قرار نمی‌دهند.
گاهی اوقات ممکن است پنجه پاهای کودکانی که دچار پای پرانتزی هستند، هنگام راه رفتن به سمت داخل قرار بگیرد (که به این وضعیت پای کبوتری گفته میشود) یا ممکن است زیاد سکندری بخورند و زمین بخورند یا دست و پا چلفتی به نظر برسند. به طور کلی، چنین مشکلاتی با رشد کودک برطرف می‌شوند. اگر این وضعیت تا نوجوانی ادامه پیدا کند، ممکن است باعث ایجاد ناراحتی در مچ پا زانو یا لگن شود.
دلایل ایجاد پای پرانتزی چیست؟
علت متولد شدن نوزادان با پای پرانتزی این است که باید برخی از استخوان‌ها هنگام رشد کمی در رحم بچرخند (بپیچند) تا کودک در فضای کوچک رحم جا شود. به این وضعیت، پای پرانتزی فیزیولوژیکی گفته میشود که بخش طبیعی از رشد کودک است.
ممکن است با شروع راه رفتن کودک، پای پرانتزی کمی افزایش پیدا کند و سپس بهبود پیدا کند. زاویه پا در کودکانی که در سنین پایین‌تر شروع به راه رفتن می‌کنند، بیشتر است.
در بیشتر کودکان، خمیدگی بیرونی پاها تا سن ۳ تا ۴ سالگی به خودی خود اصلاح میشود. حتی ممکن است پاها به سمت داخل خمیده شده باشند (زانوی ضربدری). معمولاً پاها در سن ۷ تا ۸ سالگی صاف می‌شوند.
در برخی موارد نادر، پرانتزی بودن پاها میتواند ناشی از یک بیماری پزشکی جدی‌تر مانند موارد زیر باشد:
- راشیتیسم: راشیتیسم، مشکل رشد استخوان به دلیل کمبود ویتامین دی و کلسیم است. این بیماری بیشتر در کشورهای در حال توسعه اتفاق می‌افتد که در آنها کودکان به اندازه کافی غذای حاوی ویتامین دی دریافت نمی‌کنند. گاهی اوقات راشیتیسم بر اثر مشکلات ژنتیکی که بر نحوه استفاده بدن از ویتامین دی تاثیر می‌گذارند، به وجود می‌آید که در این صورت یک مشکل ارثی است.
- بیماری بلانت: بیماری بلانت یک اختلال در رشد است که استخوان‌های پا را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- مشکلاتی که ممکن است رشد استخوان در اطراف زانو را تحت تاثیر قرار دهند از جمله آسیب دیدگی، عفونت یا وجود تومور
چه کسانی دچار پای پرانتزی می‌شوند؟
اکثر نوزادان و کودکان نوپا از نظر فیزیولوژیکی حداقل تا حدودی دچار خمیدگی پاها هستند.
پای پرانتزی در کودکان بزرگتر معمولاً به دلیل بیماری بلانت یا بیماری‌های دیگر است. بیماری بلانت بیشتر در کودکانی شایع است که دچار شرایط زیر هستند:
- اضافه وزن
- آغاز به راه رفتن در سنین کم
- سابقه ارثی یا ابتلا یکی از اعضای خانواده به این وضعیت
پاهای پرانتزی چگونه تشخیص داده می‌شوند؟
ارائه دهنده خدمات درمانی، یک معاینه انجام می‌دهد و سوالاتی درباره سابقه پزشکی کودک شما می‌پرسد. اگر کودک کمتر از ۲ سال سن داشته باشد، احساس بدی نداشته باشد و هر دو پا به یک اندازه دچار خمیدگی باشند، احتمالاً هیچ آزمایشی انجام نمی‌شود و در عوض ارائه‌دهندگان خدمات درمانی مراقب هستند تا اطمینان حاصل کنند که وضعیت پای پرانتزی با رشد کودک بهتر میشود.
در صورتی که یکی از شرایط زیر وجود داشته باشد، ممکن است کودک به مراجعه به پزشک ارتوپدی (متخصص استخوان) احتیاج داشته باشد:
- اگر پاها به خودی خود صاف نشوند.
- اگر خمیدگی پاها نامتقارن باشد (درجه خمیدگی در پاها متفاوت باشد)
- اگر کودک علائمی مانند درد، لنگیدن، ضعف یا مشکل در دویدن داشته باشد.
ممکن است برای بررسی بیماری بلانت یا راشیتیسم به عکسبرداری با اشعه ایکس احتیاج باشد. در صورتی که پزشک به وجود راشیتیسم مشکوک باشد، آزمایش خون میتواند به تشخیص آن کمک کند.
درمان پای پرانتزی در اصفهان
- پای پرانتزی فیزیولوژیکی نیازی به درمان ندارد و معمولاً با رشد کودک، خود به خود اصلاح میشود.
- کودکان مبتلا به بیماری بلانت ممکن است به استفاده از بریس یا عمل جراحی احتیاج داشته باشند.
- راشیتیسم معمولاً با اضافه کردن ویتامین دی و کلسیم به رژیم غذایی کودک درمان میشود. راشیتیسم به دلیل شرایط ژنتیکی، ممکن است به درمان تخصصی‌تر توسط متخصص غدد (پزشکی که بیماری‌های سیستم غدد درون ریز را درمان می‌کند) احتیاج داشته باشد.
فیزیوتراپی چگونه میتواند به ژنوواروم کمک کند؟
بیشتر اوقات ژنوواروم با افزایش سن به خودی خود برطرف میشود اما ممکن است در صورت تداوم این وضعیت به مداخله یک متخصص طب فیزیکی برای مدیریت آن احتیاج باشد.
در اولین جلسه ملاقات، درمانگر یا پزشک، تجزیه و تحلیل بصری را انجام می‌دهد. به طور معمول مشاهده بصری، اولین راهی است که درمانگر از آن برای تشخیص پای پرانتزی استفاده می‌کند. متخصص طب فیزیکی نحوه راه رفتن کودک یا فرد بزرگسال را مشاهده می‌کند، در صورت لزوم آزمایشاتی را انجام می‌دهد و فاصله بین زانوها را اندازه گیری می‌کند.
در برخی موارد که بیمار کودک است، ممکن است فیزیوتراپیست استفاده از واکر، عصا یا ارتز را به کودک آموزش دهد؛ زیرا این عارضه به خودی خود اصلاح میشود. درمانگران فیزیوتراپیست در ایجاد تعادل و اصلاح راه رفتن تخصص دارند و در صورت لزوم با همترازی و تغییر در الگوی راه رفتن، وضعیت را درمان می‌کنند.
اگر فرزند شما سن کمی داشته باشد، درمانگر میتواند نحوه کار کردن با او در خانه را به شما آموزش دهد تا قدرت او را افزایش دهید. ممکن است درمانگر شما را تشویق کند تا پس از درآوردن بریس یا ارتز، در بالا و پایین رفتن از پله‌ها یا انجام تمرینات حرکتی مختلف به فرزند خود کمک کنید.
فیزیوتراپیست همچنین میتواند برای رفع عدم تعادل عضلانی و بهبود راه رفتن طبیعی، تمرینات تقویتی و کششی را تجویز کند.
درمان جراحی
کودکانی که به بلوغ اسکلتی نرسیده‌اند و حداقل ۲ سال از رشد آنها باقی مانده است می‌توانند با اصلاح رشد (مدولاسیون رشد) درمان شوند. در حالی که کودکانی که به بلوغ اسکلتی رسیده‌اند و صفحات رشد آنها بسته شده/ جوش خورده است، به استئوتومی و تثبیت احتیاج دارند. در مواردی مانند دیسپلازی و استئوکندروما به طور خاص درمان جراحی لحاظ میشود.
مدولاسیون رشد
مدولاسیون رشد که با عنوان همی فیزیودز نیز شناخته میشود، عمل جراحی با تهاجم کمتر است که شامل استفاده از گیره‌ها / تسمه‌های استخوانی یا صفحاتی روی فیزیس دیستال فمورال یا فیزیس تبیال پروکسیمال برای کنترل رشد در صفحه رشد و در نتیجه اصلاح تدریجی ناهنجاری می‌باشد. مدولاسیون رشد، ناهنجاری‌ها را با نرخ متوسط ۰.۷ تا ۱.۲ درجه در ماه، اصلاح می‌کند. بهبود زودرس و عدم نیاز به گچ گرفتن از مزایای این روش است و کودک میتواند در عرض یک هفته به فعالیت‌های منظم خود بازگردد.
استئوتومی
این روش برای کودکانی انجام میشود که به طور کامل به بلوغ اسکلتی رسیده‌اند. این عمل جراحی یک روش تهاجمی است که مستلزم اصلاح ناهنجاری‌های شدید در دیستال فمورال و تبیال پروکسیمال و برداشتن گوِه (بخشی از استخوان، بسته به درجه ناهنجاری) و تثبیت آن با استفاده از صفحه و سیم پیچ بزرگتر یا یک تثبیت کننده خارجی است. این روش جراحی به دوره توانبخشی طولانی‌تر، مدت زمان استراحت بیشتر و اجتناب از تحمل وزن احتیاج دارد.
